ਆਟੋਇਮਿਊਨ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਲਈ ਫਰਸਟ ਲਾਈਨ ਥੈਰੇਪੀ ਵਜੋਂ ਮਾਈਕੋਫੇਨੋਲੇਟ ਮੋਫੇਟਿਲ (ਐਮਐਮਐਫ) ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਗਿਆ – ਇਹ ਇੱਕ ਦੁਰਲੱਭ ਪਰ ਜਾਨਲੇਵਾ ਲਿਵਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ
ਮੋਹਾਲੀ, 27 ਜੁਲਾਈ, ਬੋਲੇ ਪੰਜਾਬ ਬਿਉਰੋ;
ਫੋਰਟਿਸ ਹਸਪਤਾਲ, ਮੋਹਾਲੀ ਦੇ ਗੈਸਟਰੋਐਂਟਰੋਲੋਜੀ ਅਤੇ ਹੈਪੇਟੋਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਆਟੋਇਮਿਊਨ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਫਰਸਟ ਲਾਈਨ ਥੈਰੇਪੀ ਵਜੋਂ ਮਾਈਕੋਫੇਨੋਲੇਟ ਮੋਫੇਟਿਲ (ਐਮਐਮਐਫ) ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਦਵਾਈ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਆਟੋਇਮਿਊਨ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਇੱਕ ਘੱਟ ਜਾਣਿਆ-ਪਹਿਚਾਣਿਆ, ਪਰ ਗੰਭੀਰ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੀ ਲਿਵਰ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ’ਤੇ ਲਿਵਰ ਸਿਰੋਸਿਸ, ਲਿਵਰ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਲਿਵਰ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 28 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦਿਵਸ-2025 ਦਾ ਥੀਮ ਹੈ: ‘‘ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ: ਲੇਟਸ ਬ੍ਰੇਕ ਇਟ ਡਾਊਨ।’’
ਵਿਸ਼ਵ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦਿਵਸ ’ਤੇ ਬੋਲਦੇ ਹੋਏ, ਫੋਰਟਿਸ ਹਸਪਤਾਲ, ਮੋਹਾਲੀ ਦੇ ਗੈਸਟਰੋਐਂਟਰੋਲੋਜੀ ਅਤੇ ਹੈਪੇਟੋਲੋਜੀ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਡਾ. ਅਰਵਿੰਦ ਸਾਹਨੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਆਟੋਇਮਿਊਨ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ (ਏਆਈਐਚ) ਸਰੀਰ ਦੀ ਆਪਣੇ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਦੁਆਰਾ ਲਿਵਰ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ’ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਆਮ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਮਰਦ ਵੀ ਇਸ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪ੍ਰਕੋਪ ਖਾਸ ਤੌਰ ’ਤੇ ਬਚਪਨ, ਕਿਸ਼ੋਰ ਅਵਸਥਾ ਅਤੇ 40 ਤੋਂ 60 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬਾਲਗਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ, ਜੋ ਕਿ ਪ੍ਰਤੀ ਲੱਖ ਆਬਾਦੀ 1.3 ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਕਸਰ ਇਸਦਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ। ਚਿੰਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਹੱਲ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਲਿਵਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਉੱਨਤ ਪੜਾਵਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਡਾ. ਸਾਹਨੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਲੱਛਣ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਗੰਭੀਰ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਜਾਂ ਡਰੱਗ-ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਲਿਵਰ ਦੀ ਸੱਟ ਦੀ ਨਕਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਥਕਾਵਟ, ਪੀਲੀਆ, ਲੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਜ, ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥ, ਅੰਤੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਵਹਿਣਾ, ਮਾਹਵਾਰੀ ਦੀਆਂ ਬੇਨਿਯਮੀਆਂ ਅਤੇ ਨਿਊਰੋਲੋਜੀਕਲ ਲੱਛਣਾਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੈਪੇਟੋਮੇਗਲੀ (ਲਿਵਰ ਦਾ ਵਾਧਾ) ਵੀ ਇੱਕ ਆਮ ਲੱਛਣ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਖੂਨ ਦੇ ਟੈਸਟ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਿਵਰ ਫੰਕਸ਼ਨ ਅਤੇ ਆਟੋਇਮਿਊਨ ਮਾਰਕਰ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਐਂਟੀ-ਨਿਊਕਲੀਅਰ ਐਂਟੀਬਾਡੀਜ਼ ਅਤੇ ਸਮੂਥ ਮਸਲ ਐਂਟੀਬਾਡੀਜ਼ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੁਸ਼ਟੀ ਲਈ ਲਿਵਰ ਦੀ ਬਾਇਓਪਸੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਟੋਇਮਿਊਨ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਲਈ ਜੀਵਨ ਭਰ ਇਮਯੂਨੋਸਪ੍ਰੈਸਿਵ ਇਲਾਜ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਟੀਰੌਇਡ ਅਤੇ ਅਜ਼ਾਥੀਓਪ੍ਰਾਈਨ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਮਾਈਕੋਫੇਨੋਲੇਟ ਮੋਫੇਟਿਲ (ਐਮਐਮਐਫ) ਨਾਮਕ ਦਵਾਈ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀ ਲਈ ਫਰਸਟ ਲਾਈਨ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਜੋਂ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਐਮਐਮਐਫ ਅਜ਼ਾਥੀਓਪ੍ਰਾਈਨ ਵਰਗੀਆਂ ਰਵਾਇਤੀ ਦਵਾਈਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਧੇਰੇ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਨਿਰੋਧਕ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਭਰੂਣ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਡਾ. ਸਾਹਨੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰੋਸਿਸ ਵਧਿਆ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਲਿਵਰ ਟਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਤਫਾਕਨ, ਕਿਡਨੀ ਅਤੇ ਲਿਵਰ ਟਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਐਮਐਮਐਫ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਡਾ. ਸਾਹਨੀ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਟੋਇਮਿਊਨ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਆਮ ਹੈ, ਪਰ ਜੇਕਰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਵਧੇਰੇ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਐਮਐਮਐਫ ਵਰਗੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਥੈਰੇਪੀਆਂ ਨਾਲ, ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਇਲਾਜ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਸਿਹਤ ਨਤੀਜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਸੁਧਾਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
